Ontstaan
Sinds de aanslagen in de VS in 2001, de moord op Van Gogh in 2004 en aansluitend de opkomst van extreemrechtse partijen, met name de PVV, is er sprake van een toename van discriminatie en geweld tegen moslims. Uit de berichtgeving in de media, signalen vanuit de samenleving, meldingen bij het meldpunt van het Euro Mediterraan Centrum voor Migratie en Ontwikkeling (EMCEMO) en een onderzoek dat EMCEMO in 2011 liet uitvoeren bleek dat islamofobie een steeds groter probleem vormt binnen de samenleving. De intolerantie richting moslims en de islam zorgt voor buitensluiting, ongelijke behandeling, belediging, discriminatie en zelfs geweld. Reden voor EMCEMO om in 2013 het initiatief te nemen tot de oprichting van het Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie (CTID)
Een aantal organisaties heeft zich inmiddels aangesloten bij dit Collectief. De activiteiten van het CTID bestaan uit het signaleren en registreren van islamofobe uitingen in de media en in het maatschappelijk veld, het behandelen van meldingen van islamofobie en discriminatie, het aanleggen van een archief met voorbeelden en berichtgeving betreffende islamofobie, het geven van voorlichting, islamofobie onder de aandacht brengen van de politiek en het doen van verder onderzoek.
Uit verschillende onderzoeken, de cijfers van politie, antidiscriminatiebureaus en de meldingen en eigen waarneming van het CTID, blijkt steeds opnieuw dat islamofobie in Nederland een groeiend probleem is waaraan in de politiek tot nu toe te weinig aandacht wordt besteed. Dit in tegenstelling tot discriminatiegronden als homofobie en antisemitisme. Het CTID streeft naar meer erkenning voor dit thema in de politiek en in de samenleving.
In Nederland maakt het CTID deel uit van een netwerk van organisaties die actief zijn tegen discriminatie en zich inzetten voor verbinding binnen de samenleving. Er wordt zoveel mogelijk samenwerking gezocht bij discriminatiemeldingen, projecten, overleggen en activiteiten. Sinds de oprichting van het CTID in 2013 heeft het netwerk zich steeds meer uitgebreid met als doel het vergroten van de expertise, ondersteuning en wederzijds advies. Het CTID initieerde diverse projecten en activiteiten, zoals symposia, debatten en campagnes. Daarnaast faciliteert het CTID het Meldpunt Islamofobie, waar men terecht kan voor advies en ondersteuning bij ervaringen van discriminatie en islamofobie. Het CTID stelt zich tot doel de positie van moslims in de samenleving te verbeteren en hun rechten te waarborgen.
Het CTID heeft zich in 2013 aangesloten bij een overkoepelend Europees netwerk om de krachten te bundelen en de kennis te vergroten. Dit netwerk bestaat uit organisaties uit acht verschillende Europese landen, die zich inzetten voor de bestrijding van islamofobie. Zo kan internationaal gebruik worden gemaakt van elkaar kennis en expertises. Dit Europese netwerk werd in 2013 opgezet met als doel het bestrijden van racisme, islamofobie en discriminatie en streeft naar het ontwikkelen van een effectieve aanpak van islamofobie, waarbij gebruik wordt gemaakt van de ervaringen van slachtoffers. De belangrijkste doelen van dit Europese netwerk zijn de verbetering van de omstandigheden van de slachtoffers en empowerment van de moslimgemeenschap. Om deze doelen te bereiken onderneemt het CTID diverse activiteiten, zoals het vormen van een samenwerkingsverband van NGO’s op nationaal en Europees niveau, sensibiliteitscampagnes, steun aan slachtoffers, netwerken en lobbyen en het zoeken naar fondsen om de teams en systemen te verbeteren.
Het netwerk bestaat uit organisaties en personen in acht Europese landen die zich inzetten voor registratie en monitoring van discriminatie en geweld tegen burgers op grond van hun werkelijke of veronderstelde relatie met de Islam. Deze aangesloten organisaties zijn gevestigd in Frankrijk, België, Italië, Duitsland, Nederland, Zweden, Hongarije en Engeland: